Pierwsze skojarzenia z cholesterolem niekoniecznie są pozytywne. Sklepowe półki kuszą produktami z obniżoną zawartością tłuszczu, a reklamy straszą konsekwencjami podwyższonego poziomu tej substancji. Winą za wiele dolegliwości obarcza się tzw. zły cholesterol – tylko czy to na pewno on jest za nie odpowiedzialny?
Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ok. 80% ilości tego tłuszczu w organizmie jest wytwarzane przez wątrobę, resztę dostarczamy wraz z pożywieniem.
Do czego tak naprawdę jest on nam potrzebny?
- Pomaga budować każdą komórkę organizmu.
- Odpowiada za prawidłowe działanie układu nerwowego i odpornościowego.
- Jest niezbędny do produkcji większości hormonów, witaminy D3 i kwasu żółciowego.
- Uczestniczy w tworzeniu skóry.
Cholesterol należy do grupy tłuszczów, do których przenoszenia potrzebny jest specjalny nośnik. W wątrobie cholesterol łączony jest m.in. z białkami, tworząc kompleks zwany lipoproteinami. Wyróżniamy kilka rodzajów lipoprotein: chylomikrony, VLDL, HDL i LDL. W artykule skupimy się na dwóch ostatnich.
HDL, czyli „ten dobry”
HDL – lipoproteiny o dużej gęstości, czyli proporcji białka i tłuszczu – to tzw. dobry cholesterol. Transportuje on cholesterol i triglicerydy z tętnic i tkanek do wątroby w celu ich wydalenia lub ponownego wykorzystania. Jest przenoszony przez krew, ale nie rozpuszcza się w niej, tylko łączy z tzw. białkami transportującymi, tworząc lipoproteiny – związki białka i tłuszczu.
Najlepsze źródła „dobrego cholesterolu” to ryby, olej lniany oraz pokarmy bogate w błonnik (pełne ziarna, owies i otręby).
LDL, czyli „ten zły”
LDL – czyli tzw. zły cholesterol – to frakcja o małej gęstości, zawierająca w każdej lipoproteinie więcej tłuszczu niż białka. Obecna jest we krwi w dużych ilościach, ma tendencję do gromadzenia się w tętnicach i ich blokowania, co powoduje ich zwężenie i w konsekwencji prowadzi do miażdżycy oraz chorób serca.
Czerwone mięso, pełnotłuste produkty mleczne (śmietana, masło, sery) i przetworzona żywność, czyli posiłki bogate w tłuszcze nasycone oraz tłuszcze trans – to główne źródła cholesterolu LDL. Normę stężenia łatwiej utrzymamy, gdy będziemy unikać tych produktów.
Czy istnieje dobry i zły cholesterol?
Odwieczny podział na „dobry” i „zły” cholesterol nie jest do końca prawidłowy. Tak naprawdę złe działanie może mieć VLDL, czyli lipoproteina o bardzo małej gęstości, powstała w wątrobie i jelicie cienkim. To ona ulega utlenieniu w naczyniach krwionośnych i może przyczynić się do powstawania stanów zapalnych i zmian miażdżycowych.
Normy cholesterolu w organizmie
Poziom całkowitego cholesterolu we krwi nie powinien przekraczać 200 mg/dl. Stężenie lipidów HDL powinno być większe niż 40 mg/dl u mężczyzn, u kobiet zaś wynosić powyżej 46 mg/dl. Poziom trójglicerydów nie powinien przekraczać 150 mg/dl.
Osoby z dużym ryzykiem występowania chorób sercowo-naczyniowych powinny mieć poziom LDL poniżej 100 mg/dl, natomiast przy bardzo dużym ryzyku (cukrzyca, rozpoznana choroba sercowo-naczyniowa, przewlekła choroba nerek) stężenie LDL powinno wynosić mniej niż 70 mg/dl.
Na zwiększenie poziomu cholesterolu wpływają czynniki genetyczne oraz tryb życia i sposób odżywiania. Pamiętajmy, że podstawą leczenia zaburzeń lipidowych jest zmiana stylu życia oraz odpowiednia dieta.
Artykuł partnera
