Układ immunologiczny to tarcza organizmu, chroniąca go przed patogenami. Jego prawidłowe działanie pozwala organizmowi zwalczyć bakterie i wirusy, zapobiegając chorobom lub ograniczając infekcję i skracając czas jej trwania, poprzez aktywną walkę z patogenem. Jak działa układ immunologiczny i jak go wspomóc?
Działanie układu immunologicznego
Zadaniem układu odpornościowego jest obrona organizmu przed patogenami z zewnątrz, a także toksynami czy pasożytami z wnętrza organizmu. Komórki układu odpornościowego, takie jak limfocyty, monocyty czy makrofagi, mają za zadanie wykrycie i zniszczenie ewentualnego zagrożenia, jakim są bakterie, wirusy, grzyby czy toksyny. Złożone mechanizmy chemiczne i biologiczne zdrowego układu immunologicznego umożliwiają odróżnienie patogenu od komórek organizmu, a następnie jego izolację i zniszczenie.
Zdrowy układ immunologiczny potrafi:
- ograniczyć wnikanie patogenów do wnętrza organizmu (barierę stanowią skóra i błony śluzowe);
- wyizolować i zwalczyć patogeny, które dostały się do wnętrza;
- stosować „pamięć immunologiczną” – organizm pamięta mechanizmy służące do zwalczania patogenów, które kiedyś już zaatakowały organizm;
- przeciwdziałać rozwojowi komórek nowotworowych.
Niedobór odporności – skąd się bierze?
W okresie jesienno-zimowym możemy zauważyć, że częściej łapiemy wszelkiego rodzaju infekcje. To dlatego, że w tym czasie układ immunologiczny jest znacznie bardziej obciążony. Ma to związek ze spadkiem odporności, który jest spowodowany m.in. takimi czynnikami, jak:
- nagłe zmiany pogody – zmiany temperatury powodują często zaburzenia termoregulacji organizmu, co ułatwia wnikanie patogenów;
- zimne powietrze – wdychanie zimnego powietrza prowadzi do podrażnień śluzówki nosa i gardła, co osłabia jej funkcje barierowe i ochronne;
- niedobory pokarmowe – zimą jest mniejszy dostęp do świeżych warzyw i owoców, w związku z czym dieta jest uboższa w potrzebne witaminy i minerały;
- spadek aktywności fizycznej – krótkie, zimne dni zniechęcają do podejmowania aktywności na świeżym powietrzu, a ma ona znaczący wpływ na poprawę odporności i hartowanie organizmu.
Oczywiście niedobory odporności mogą wynikać nie tylko z czynników środowiskowych, wymienionych powyżej. Wynikają one także z:
- niektórych terapii – np. chemioterapii, radioterapii czy terapii immunosupresyjnej;
- niektórych chorób wrodzonych – np. wrodzonego deficytu odporności;
- nabytych zaburzeń odporności – np. w przebiegu HIV lub niektórych nowotworów;
- skrajnego niedożywienia.
Jak wesprzeć odporność?
Aby poprawić odporność immunologiczną organizmu wystarczy kilka drobnych zmian:
- zdrowa dieta – odpowiednia ilość warzyw, owoców i zdrowych tłuszczy pozwala zmniejszyć niedobory witamin i pierwiastków koniecznych dla budowania silnego układu odpornościowego;
- suplementacja witamin – jeśli jesienno-zimowa dieta z jakiegoś powodu nie może być uzupełniona o świeże warzywa i owoce, warto postawić na dobry suplement, który umożliwi uzupełnienie niedoborów;
- aktywność na świeżym powietrzu – warto choć przez 15 – 20 minut dziennie przebywać na dworze niezależnie od pogody. Wspiera to hartowanie organizmu i optymalizuje odpowiedź immunologiczną;
- odpowiedni ubiór – zwłaszcza w okresach wysokich dobowych amplitud trzeba zadbać o prawidłowe ubieranie się. Dla odporności zmarznięcie jest tak samo szkodliwe jak przegrzanie;
Układ odpornościowy, tak jak każdy inny w ludzkim ciele można wspierać, stosując proste kroki. Wsparcie to jest szczególnie ważne w okresie zwiększonej zapadalności na infekcje. Odpowiednie praktyki pozwolą ograniczyć zachorowalność i skrócić czas trwania choroby.
Bibliografia:
- NICHOLSON, Lindsay B. The immune system. Essays in biochemistry, 2016, vol. 60, no 3, p. 275-301.
- DYMARSKA, Ewelina. Czynniki modulujące układ immunologiczny człowieka. Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, 2016, vol. 2, no 19.
- Brodin, P., & Davis, M. M. (2017). Human immune system variation. Nature reviews immunology, 17(1), 21-29.
